ETO (Engineer-to-order) Odaklı Üretim
Günümüzde orta ölçekli üreticiler, iç ve dış pazarlarda, maliyetleri düşürme, kaliteyi yükseltme ve termin sürelerini kısaltma baskısı altındadırlar. Büyük ekipmanları tasarlayan ve imal eden firmalar, ekipmanların karmaşıklıkları ve siparişe mühendislik temelli (ETO) imalatın özel ihtiyaçları nedeniyle, büyük zorluklarla karşı karşıyadırlar.

Bu baskı ve zorluklarla başetmenin yolu bilgi teknolojilerinden geçmesine rağmen, malzeme ihtiyacını hesaplama ve planlama merkezli, yaygın ERP çözümleri, standart faturalama, standart rota ve standart maliyet olanakları sunabilmektedir.

Oysa, ETO dünyası, çok farklı dinamiklere sahiptir. Müşterinin karmaşık ürünlerini tasarlamak ve üretmek, uzun teslim zamanı ve ağır mühendislik içeriğe sahiptir. İşi alabilmek için, talepkar müşteri tabanına, çok doğru bir tahmin ve tekliflendirme yapabilmek gerekir. Üretici firmaların çoğunluğunun aksine, büyük ekipman üreticileri, malzemeleri belirli bir proje veya iş için satınalırlar. Bu nedenle proje bazında devam eden bir faturalama ve maliyetlendirme ihtiyacı vardır. Genellikle ilgili proje, müşteri ortamında kurulmadan ve çalışır hale gelmeden tahsilat yapılmaz. Bu yüzden nakit akışı hayati önem taşır. Ve satıştan sonra garanti koşullarına göre, satış sonrası hizmetler sağlanır.

Eğer siz ETO veya proje bazlı üretici iseniz, geleneksel yazılım firmaları aşağıdaki soruları sormanızı istemezler. İşletmenizi ve üretiminizi yönetmek için yeni bir yazılım yatırımına karar vermeden önce aşağıdaki başlıkları dikkatli bir şekilde değerlendirmelisiniz.

İş Başlatma Kolaylığı
Bir çok ERP sistemi, bir işe veya projeye başlanabilmesi için sizden stok kartı, ürün ağacı ve rota yaratmanızı bekler. Eğer standart bir ürün üretiyorsanız bu işleyiş sorun yaratmaz. Fakat ETO tarzı çalışan firmalar, müşterilerin belirlediği özelliklere sahip, tekrarı olmayan ürünler üretirler. Sonuçta, ETO firmaları için, tüm ekipmanın sistemde detaylı ürün ağaçlarını ve rotalarını belirlemek çok külfetlidir.
Sorulması gereken sorular:
• ERP sistemi, parça kodu belirlemeden, müşteri siparişinden faturalamaya kadar olan adımları işletmenize izin veriyor mu?
• ERP sistemi bir iş emrini başlatmak için, detaylı bir ürün ağacı ve rota istiyor mu? Tüm tasarımları yapmadan ve rotaları belirlemeden, bir alt parçanın üretimini yapabilir miyim?
• ERP sistemi, stok kartı yaratmadan, tek kullanımlık bir parçanın alımına veya yapımına izin veriyor mu?

Müşteri Ortamında Devam Eden Üretim
Tipik ERP sistemlerinde, ürünleri sevkedebilmek için, üretim emirlerini veya projeyi tamamlayarak bitmiş ürünlerin elde edilebilmesi gerekir. Eğer standart ürünleri stoğa üretiyorsanız bu işleyiş sorun yaratmaz. Buna karşın, büyük ekipmanlar üreten bir işletme için, bu yapının bir anlamı yoktur. Bir çok ETO firması, işlenmekte olan parçaları, üretim sahasından müşteri ortamına kurulum için sevk ederler. Bu arada, proje maliyetleri, sevkten sonra da, artmaya devam eder. Bir çok yazılım firması ilgili ürünü, stok bölgesinin içinde ve dışında rezervasyon yöntemi gibi dolaylı çözümler önerirler. Bu tür çözümler, gereksiz işlem adımları ile kullanım zorluğu yaratırken, ilgili yarımamülün gerçek maliyeti yerine, stok maliyeti ile izlenmesine neden olurlar.
Sorulması gereken sorular:
• ERP sistemi, stok hareketi yapmadan, yarımamüllerin üretim sahasından müşteri kurulum ortamına direkt olarak sevk edilmesine izin veriyor mu?
• Müşteri ortamında devam eden üretim ve montaj operasyonlarını maliyetleriyle birlikte yönetebiliyor muyum?
• Henüz müşteriye teslim etmediğim bir parçayı veya ekipmanı, müşteri ortamına sevk edebilmek için, ERP sisteminde ilgili müşteriye ait görünen yeni bir stok yeri (tesis veya depo) tanımlamak zorunda mıyım?
• Müşteri ortamında yerine getirilecek operasyonları, ürün ağacımda ifade edebilir miyim?
• Müşteri ortamına sevk ettiğim yarımamüllerin, yardımcı malzemelerin, stok miktarlarını nasıl takip edebilirim? Tüketimlerini nasıl takip ederim.

Proje Fiyatlandırma Akışındaki Esneklik
ETO firmaları, rekabet edebilmek için, fiyat teklifi veya tahminlerini iletmek zorundadır. Resmi teklif önerisi sunabilmek için, fiyatlandırma çalışması yapılmalıdır. Fiyatlandırma, ürün bilinen bir ürün ise, mevcut işten oluşturulabilir. Yeni bir ürün ise, fiyatlandırma çalışması için, önemli bir insan kaynağı ve zaman ayırmak gerekir.
Maalesef, stok bazlı üretim sistemlerinde, tahmin oluşturabilmek için bile, parça numarası, stok kartı, ürün ağacı ve rota adımlarını yaratmak zorunda kalırsınız. Bu, teklif vermekten vazgeçme ihtimali de bulunan, bir kez yapılacak bir tahmin için, çok zaman alıcı ve maliyetli bir işlemdir. Fiyatlandırma çalışması pratik olmadığından, bir çok ETO firması fiyat çalışmalarını ana sistemin dışında spreadsheet veya küçük özel programlar üzerinde yaparlar. Bu tarz, hızlı ve basit tahminler için uygun bir yöntem gibi görünmekle birlikte, ilgili proje alındığında bu verilerin ERP sistemine yeniden girilmesi, aynı çabanın tekrarlanmasını gerektirirken hatalara da neden olabilir.
Sorulması gereken sorular:
• ERP sistemi, stok kodu olmadan fiyat çalışması yapmanıza izin veriyor mu?
• ERP sistemi, zaman ve maliyet bazında öngörülerinizi, fiyatlandırma yapısına ekleyebilmenize izin veriyor mu?
• Çizimleri yapmadan, ürün ağaçlarını oluşturmadan, fiyat çalışması yapabiliyor muyum?
• Fiyatlandırma çalışmaları, satış, teknik ofis, satınalma, planlama, üretim ve yönetim birimleri arasında, ERP sisteminde bir onay akışı dahilinde izlenebiliyor mu?
• ERP Fiyatlandırma sistemi, üretim bölümlerinin birim zaman maliyetlerini dikkate alıyor mu?

Belirli Bir Projeye Satınalma
ETO firmaları hammaddelerin büyük bölümünü, direkt olarak belirli bir iş veya proje için satınalmaktadır. Buna karşın MRP sistemlerinin çoğunluğu, hammaddelerin stoğa alınması yönünde tasarlanmıştır. MRP hesabı zaman dilimlerindeki malzeme taleplerine bakarak, zaman birimi bazında toplam mazleme ihtiyacını belirler, parti büyüklüğüne ve stoklama kriterlerine göre sipariş talepleri açar ve günceller. Eğer standart maliyetlendirme ile stoğa üretim yapıyorsanız, bu yöntem harika bir yöntemdir, fakat, ETO firmalarının operasyonlarını desteklemez. Çünkü ETO firmalarında malzemeler belirli bir iş veya projeye direkt satınalınır ve ilgili hammaddenin standart veya ortalama maliyeti yerine gerçek maliyeti ile ilgili projeye yansıması istenir. Hammaddeler belirli projeler için alınıyorsa, proje bazında satınalma planı oluşturabilmek çok önemlidir. Tipik ERP sistemleri zaman bazında toplam hammadde ihtiyacını belirlerken, proje bazında hammadde tedarik planını ortaya koyamazlar. 
Sorulması gereken sorular:
• Bir malzemeyi direkt olarak bir işe veya projeye satınalabilir misiniz?
• İlgili proje için planlanan ve gerçekleşen maliyetler takip edilebiliyor mu?
• Proje bazında hammadde tedarik planı oluşturulabiliyor mu?

Gelecek sayıda ele alınacak konu başlıkları:
Mühendislik Fonksiyonlarıyla Tam Entegrasyon,…Ürün Ağacı, Malzeme Listesi-Üretim Reçetesi,… Operasyonlar Arasındaki Sanal Yarımamüller,… Kombine Operasyonlar ve Yerleştirme…

Model Kurumsal Çözümler
ETO (Engineer-to-order) tarzıyla özel üretim yapan firmalar, üç boyutlu çizimlerden ürün ağaçlarını otomatik oluşturabilen MODEL ERP ile üretimlerini kontrol altına alarak, gerçek ekipman maliyetlerini takip edebilmektedirler.

Siparişe göre üretim yapan, metal, makine, tersane gibi farklı sektörlerde faaliyet gösteren müşterilerimizi, seri üretim yapan firmalardan belirgin bir şekilde ayıran, kendilerine özgü iş yapış şekilleri ile “Proje Tabanlı”, “Özel Üretim” veya ETO tarzındaki üretimlerini Model ERP ile yönetiyor olmalarıdır.

Model, tecrübeli ekiplerinin yönetiminde kurumsal verimlilik ve rekabet gücü kazandıran, açık kaynak kodlu ve ETO odaklı bir ERP sistemi sunmaktadır.