Paslanmaz çelik sektöründe tansiyon yükseldi

“Yerli üretim korunmazsa fabrikayı kapatırız, fabrikayı biz alır 6 ayda kârâ geçiririz”

Haluk Kayabaşı

Posco Assan TST’nin Türk ortağı Kibar Holding’in CEO’su

Türkiye’de uzun yıllardır devam eden “Türkiye’de paslanmaz çelik üretilmeli mi” tartışması farklı boyutlarda devam ediyor. Türkiye’nin paslanmaz çelikte tek üreticisi Posco Assan, ithalata vergi getirilmesi gerektiğini, zarar ettiklerini, aksi halde fabrikalarını kapatabileceklerini ifade etti. Buna karşın ithalatçılar ise “Eğer satarlarsa biz fabrikaya talibiz. Alırız, 6 ayda kara geçiririz. Vergiyi de sıfıra indirmek için talepte bulunuruz” dedi.

Paslanmaz çelikte hammadde üreticisi ile mamul üreticilerini karşı karşıya getiren damping soruşturması tartışmaları dinmiyor. Tarafların Ankara’daki bürokrasi trafiği devam ederken, Posco Assan TST’nin Türk ortağı Kibar Holding’in CEO’su Haluk Kayabaşı, basın mensuplarıyla bir araya gelerek üretim ve dampingli ithalata ilişkin açıklamalarda bulundu. Ekonomim Gazetesi’nin haberine göre Uzakdoğu’dan yapılan dampingli ithalatın yerli üretimi tehdit ettiğini dile getiren Kayabaşı, haksız rekabetin önüne geçilmesi için çağrıda bulundu. Son dönemdeki tartışmalara dikkat çeken Kayabaşı, “İç talebe yanıt veren nitelikli üretimimiz, ikinci kalite çeliği yüksek kâr marjıyla satanların düzenini bozuyor. Haksız rekabete karşı önlem alınmazsa yerli üretim tükenecek, kaynak israf edilecek, ekonomi zarar görecek. Yerli üretim korunursa yeni yatırımların önü açılacak, sektör gelişecek” dedi.
“Tamamen ithalat istiyorlar”
Yüzde 70’i Koreli Posco’nun, yüzde 30’u da Kibar Holding’e ait olan şirketin, hiçbir yatırım teşvik belgesi almadan 450 milyon dolar yatırımla 2013’te faaliyetlerine başladığını hatırlatan Kayabaşı, tesisin şu anda Avrupa’nın en büyük 3 modern fabrikasından biri olduğunu, ancak kuruluşundan bu yana zarar ettiğini dile getirdi. Kayabaşı, “Çünkü hala, geçmişte olduğu gibi, bu işin ithalatından para kazanan firmalar var. Bu arkadaşlar tamamen ithalat yapılması için şartları zorluyorlar. Geçen yıl 67 milyon dolar zarar ettik. 10 yıldaki zarar ise 200 milyon dolara yaklaştı. Posco’nun para kazandırmayan tek yatırımı. Eğer bu yıl da zarar edersek, Koreli ortak ile oturup konuşacağız. Muhtemelen tesise bir değerleme yapıp, satışa çıkaracağız. Çok yorulduk, hem para hem enerji kaybettik” ifadelerini kullandı.

“Bize 2000 dolara hammadde satan Uzakdoğulu firmalar bitmiş ürünü 1700-1800 dolara Türkiye’ye satıyorlar”
Damping soruşturma talebine giden süreci anlatan Kayabaşı, şu bilgileri paylaştı: “2023’te Türkiye’nin paslanmaz çelik ithalatı 307 bin ton, üretimimiz de 134 bin ton olarak gerçekleşti. İhracatımız ise 90 bin ton idi. Bu verilere göre, iç pazar tüketimi 346 bin ton oldu. Bizim üretim kapasitemiz 300 bin ton. Dolayısıyla iç tüketimin yüzde 80’ini karşılayabiliriz. Ancak üretimimizi küçük göstermek için tüketim rakamları ile oynuyorlar. Uzakdoğu’dan ithal edilen paslanmazla Avrupa fiyatları arasında makas 1000 doları buldu. Bu durum fiyat dengesini bozuyor. Tesisin kapasite kullanım oranı yüzde 45’e düştü. Türkiye’de diğer çelik ürünlerinin ithalatında yüzde 15 ila yüzde 20 gümrük vergisi var. Paslanmazda yüzde 12 ile düşük kalan gümrük vergisi Avrupa’ya mal satamayan Uzakdoğuluların, Türkiye üzerinden trafik saptırarak mallarını Avrupa’ya satmasını sağlıyor. Paslanmaz ürün kullananlar ayaklanıyor ama aslında 70 bin tonluk ithalat için ek vergi konuşuluyor. Bu soruşturma haksız rekabete yol açan Uzakdoğulu firmalara yönelik olsun istiyoruz. Bunların sayısı da 4-5’dir. Türkiye’ye ucuz paslanmaz çelik satan bu Asyalı firmalar bizim de tedarikçimiz. Bize 2000 dolara hammadde satan bu Uzakdoğulu firmalar bitmiş ürünü 1700-1800 dolara Türkiye’ye satıyorlar.”

“Posco Assan fabrikayı kapatırsa biz alırız 6 ayda kârâ geçiririz”
Ek vergi oranlarının yılın başında yüzde 8’den 12’ye çıkarıldığı paslanmaz çelik sektöründe hammadde üreticisi Posco Assan TST’nin antidamping başvurusunda bulunması üzerine, 10 paslanmaz mamül üreticisi dernek bir araya geldi.
Paslanmaz çelik kullanan sektörlerin ortak bildiri yayınlandığı basın toplantısında; Ev ve Mutfak Eşyaları Federasyonu (EVFED) Yönetim Kurulu Başkanı Güçlü Kaplangı, Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Yönetim Kurulu Başkanı Talha Özger, Gelişen Ev ve Yaşam Eşyaları Markaları Derneği (GEEM)  Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Çığır Şahin, Küçük Ev Aletleri Sanayici ve İhracatçıları Derneği (KESİD) Genel Sekreteri Bülent Durlanık, Paslanmaz Çelik Derneği (PASDER)  Yönetim Kurulu Başkanı Ercüment Sarıtaş, Paslanmaz Sanayi ve İş İnsanları Derneği (PASİD) Yönetim Kurulu Başkanı A. Arslan Küçükemre, Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TUSİD) Yönetim Kurulu Başkanı Bekir Topuz, Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Genel Sekreteri Ayşe Keskinkılıç, Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Öksüz, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Züccaciye Komitesi Başkanı Murat Kolbaşı hazır bulundu.

“Yeni gümrük vergisi oranıyla 300-600 dolar/ton ilave maliyet söz konusu olacak rekabet gücümüzü zedeler”
Ana sanayi sektörlerinin temsilcileri, paslanmaz çelik ürünleri için yüksek gümrük vergisi uygulandığı dönemlerde Türkiye sanayisinin zarar gördüğünü belirterek, “İlgili üreticinin ürünlerinde de yerli girdiler yerine yüksek oranlarda ithal girdiler kullanıldığı bilinmektedir. Paslanmaz çelik ürünlerinde tek bir firmanın kısıtlı kapasitesi nedeniyle ülke ihtiyacının yüzde 70’inin ithalat yoluyla karşılanması zorunludur” denildi. Ayrıca diğer demir-çelik ürünlerinde ortalama ürün fiyatı 650-1.250 dolar/ton seviyelerindeyken, paslanmaz çelik ürünlerinde ortalama ürün fiyatının 2.500-5.000 dolar/ton olduğu bilgisinin paylaşıldığı toplantıda, “Dolayısıyla vergi artışlarının ürün fiyatlarında çok yüksek artışlara sebebiyet verdiği, yeni gümrük vergisi oranıyla 300-600 dolar/ton ilave maliyet söz konusu olacağından bu durumun yerli firmaların özellikle yurt dışı pazarlarda rekabet gücünü olumsuz yönde etkileyeceği“ vurgulandı.

“Yüzlerce firma ek vergi avantajı olmadan paslanmaz ithal ediyor, üstüne de kar ediyor, bu firma nasıl zarar ediyor, akla mantığa sığmıyor”
Basın bildirisinin ardından soruları yanıtlayan dernek temsilcileri, soruşturma açılması ve sonrasında gelecek olası bir antidampingin sektöre etkilerinin yıkıcı olacağını belirtti. TUSİD Başkanı Bekir Topuz, “Bu olursa sektör biter. Küçük firmalar tamamen kapanır, orta büyüklüktekiler küçülür. İstihdam yarı yarıya azalıp 500 bine düşer, ihracat da yüzde 50’ye yakın azalır” dedi. Posco Assan’ın “Bu yıl da zarar edersek fabrikayı kapatıp satabiliriz” açıklamasını da değerlendiren Topuz, “Satarlarsa biz talibiz. Söyledikleri zira çok manidar… Yüzde 12 ek vergi avantajı olduğu halde firma zarar ettiğini söylüyor. Yüzlerce firma paslanmaz çelik ithal ediyor. Bunu da ek vergi avantajı olmadan yapıyor. Üstüne de kar ediyor. Bu firma nasıl zarar ediyor, akla mantığa sığmıyor. Burada bir yönetim hatası olduğunu, satın alma hatası olduğunu düşünüyoruz. Burayı onlardan satın alabiliriz. Geldiğimiz gibi de firmaya sunulan vergi avantajının kaldırılarak, sıfırlandırılmasını talep edeceğiz. Zarar ediyor dedikleri firmayı da 6 ayda kara geçireceğiz. Endonezya’dan, Çin’den, Tayland’dan ürün alıp, bu fabrikayı çalıştırabiliriz. Bu firma katma değer yaratmıyor. Bir üretim tesisi değil. Sadece inceltme yapıyorlar. Yarattıkları katma değer de yüzde 10 seviyelerinde. Durum buna göre değerlendirilmeli” ifadelerini kullandı.